De Eeuw der Gekwetsten

Weet je nog, vroeger, toen alles kon? Toen rappers nog niet moeilijk deden over bordjes met grapjes op de Zwarte Cross? Erdal Balci weet het nog: eeuwenlang waren we vrij religie te bespotten. Nu komen de tirannen een gat slaan in de muur van onze beschaving.

Denk eens aan die vrijgevochten jaren 60. Toen kon het satirische studentenblad Propria Cures nog gewoon Jezus beschrijven als een ‘door actieve zelfstudie opgeklommen timmermanszoon.’ Het blad kreeg weliswaar een boete wegens godslastering, maar die bedroeg maar 100 gulden. Niks vergeleken met het geld dat je misloopt als Sevn Alias besluit niet meer op te treden op je festival.

Misschien denk je dat ik het ‘ezelproces’ vergeten ben: in 1966 verscheen Gerard Reve voor de rechter, omdat hij had geschreven over gemeenschap met God in de gedaante van een ezel. Maar vergeet niet dat Reve (na hoger beroep) werd vrijgesproken!

Of neem de film Blue Movie uit 1971. De Centrale Commissie voor de Filmkeuring verbood de film aanvankelijk wegens de seksscènes. Maar toen regisseur Wim Verstappen uitlegde dat Blue Movie als cultuurkritiek gezien moest worden, werd vertoning alsnog toegestaan. Preventieve censuur kan best bestaan in een vrije samenleving, zolang je er maar creatief mee omgaat. De makers van de films die het CCF destijds wél verbood (15 tot 20 per jaar), waren daar gewoon niet zo goed in, maar dat maakt die tijd niet minder vrijgevochten.

In het vrijgevochten jaar 1995 probeerde de Bond Tegen Vloeken Theo van Gogh veroordeeld te krijgen wegens godslastering – tevergeefs. In het vrijgevochten jaar 2002 had de Stichting Contact Rooms Katholieken het gemunt op de Dierenbescherming, wegens een campagne waarin Maria met een dood konijn in haar armen werd afgebeeld – ook hier kwam het niet tot straf. Zie je, toen waren we nog vrij.

Nu niet meer: zoals Marcel van Roosmalen opmerkte: we leven in de tijd dat gekwetstheid boven alles gaat. ‘Probeer je er met aanklachten als racisme en discriminatie maar eens onderuit te worstelen,’ zegt Van Roosmalen. Gelijk heeft ie: hoe kan iemand die satire bedrijft zich in godsnaam verdedigen tegen kritiek? Terecht typeerde Zihni Özdil de kwestie ‘Allah’s afbakbar’ als een zorgwekkend teken van onze tijd. Onze vrijheid verkleint. Oké, het verbod op godslastering is in 2014 geschrapt. Maar als dat níet zo was, dan zou een rechter in deze Eeuw der Gekwetsten de maker van het bordje ‘Allah’s afbakbar’ zeker veroordeeld hebben. Dan zouden de organisatoren van de Zwarte Cross niet alleen te kampen hebben met het verschrikkelijke leed van kritiek op hun bordje, maar ook nog eens een celstraf, misschien zelfs de doodstraf opgelegd krijgen – want zo hoog zou de straf op godslastering in onze tijd zijn, als godslastering nog verboden was.

Nieuwkomers moeten begrijpen dat we onze vrijheid terug willen. Dat betekent dat zij niet zomaar kritiek uiten op onze bordjes. Daarom moet Sevn Alias verplicht worden volgend jaar wéér op te treden op de Zwarte Cross, en verder zijn mond te houden.

Leave a Reply